AAOCC සංකල්පය යටතේ විශ්වකෝෂ ඇගයීම

තොරතුරු මූලාශ්‍රයක් වන විශ්වෙකා්ෂ සංකල්ප පහක් යටතේ පැහැදිලි කළ හැකිය

1.Authority - සාධිකාරීත්වය

2.Accuracy - නිවැරද්‍යතාවය

3.Objectivity - විෂය මූලිකත්වය

4.Currency - වලංගු කාලයයි

5.Coverage - ආවරණයයි

Authority

Authority එනම් සාධිකාරීත්වය නැතහොත් විශ්වාස බවයි.විශ්වකෝෂයක Authority භාවය අනෙකුත් මූලාශ්‍ර හා සසදා බැලීමේ දී කැපී පෙනේ.සමස්ථ මානව දැනුම කිසියම් අයුරකින් සංවිධානය කොට වාර්තාගත කිරීම විශ්වකෝෂයක කාර්ය භාරය වේ.ඒ අනුව අත්හදා බැලීම් අත්දැකීම් හා සොයා ගැනීම්වල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍ර වල ඉතා පුලුල් ගැඹුරු හා සංකීර්ණ ‍දැනුම් සම්භාරයක් විශ්වකෝෂ තුළ අන්තර්ගත වේ.ලොව පුරා ජනතාව ඔවුන්ගේ තොරතුරු අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කිරීමට ප්‍රධාන වශයෙන්ම යොදා ගන්නා මූලාශ්‍රය වන්නේ විශ්වකෝෂයයි.මේවායේ පළ වන තොරතුරු වැරදි ඒවා වූවානම් බ්‍රිටැනිකා වැනි විශ්වකෝෂ මේ තරම් ජනතාව අතර ප්‍රසිද්ධ නොවනු ඇත.එමෙන්ම බ්‍රිටැනිකා වැනි විශ්වකෝෂ තමන්ගේ තොරතුරු වල විශ්වාසී බව රැක ගැනීමට පින්තූර හා විශ්වකෝෂය තුළ අඩංගු තොරතුරු විශ්වාසී බව ඔප්පු කිරීම සදහා වෙනත් මූලාශ්‍ර ද උපුටා දක්වා ඇත.පූර්ණ විශ්වකෝෂයක් නිර්ම‍ාණය කිරීම අතිශය දුෂ්කර හා සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් වන අතර කර්තෘවරු එහි අඩංගු තොරතුරු වල විශ්වාසී බවටද වැඩි අවධානයක් යොමු කරයි.ඉහත තොරතුරු අනුව අපට නිගමනය කල හැක්කේ සෑම විටම විශ්වකෝෂයක් තුළ අඩංගු තොරතුරු විශ්වාසී බවින් යුතු බවයි. 

• නිදසුනක් ලෙස බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂයෙහි විශ්වාසී බව සළකා බලමු.

බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය  පූර්ණ කාලීන සංස්කාරකවරුන් 100 ක් පමණ හා නොබෙල් ත්‍යාගලාභීන් 110 සහ ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරුන් පස් දෙනෙක් හා  4000 කට වඩා වැඩි දායක විසින් ලියා ඇත. වෙළුම් 32  සහ පිටු 32.640 දක්වා විහිදේ.එමෙන්ම මාර්ගගත කුමය යටතේ ද බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය සකසා ඇත්තේද විශ්වාසී බව තහවුරු තර ගැනීම සදහාය.එමනිසාම බ්‍රිටැනිකා  විශ්වකෝෂය ලොව ප්‍රසිද්ධ වී ඇත්තේ ද ඒවායේ ඇති විශ්වාසී බව නිසාවෙනි.එමෙන්ම මෙම විශ්වකෝෂයේ හැදින්වීම හා ලිපි සම්පාදනය කළ අයගේ නාමයන් ආදි විශ්වකෝෂය පිළිබද පාදක විස්තර සටහන් කිරීමට  ආයෝජන කොටස යනුවෙන්  කොටසක්ද වෙන් කර ඇති  බව පෙනේ.මේ සදහා එක් කණ්ඩායමක් ම වෙන් කර ඇත.මෙමගින් තහවුරු වන්නේ විශ්වාසී බව රැකගැනීම උදෙසා බ්‍රිටනිකා විශ්වකෝෂය ගෙන ඇති පියවරයි.

එමෙන්ම  ආකල්පමය හා ප්‍රමාණාත්මක අතින් අපක්ෂපාතීත්වයක් පවත්වා ගෙන යාමට දරා ඇති උත්සාහයයි මගින්ද හෙළි වනුයේ බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ ඇති විශ්වාසී භාවයයි.අන්තර්ජාතිකව ගත් කල ලෝකයේ බොහෝ රටවල් ගණනාවකම භාවිතයට ගනු ලබන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයයි.එබැවින් එය ද උපයෝජකයාට මෙම කෘතිය හා එහි අන්තර්ගතය සම්බන්ධයෙන් විශ්වාස තැබීමට අවකාශයකි.

Accuracy

Accuracy හෙවත් නිවැරද්‍යතාවය විශ්වකෝෂයක තිබිය යුතු ප්‍රධානතම ඇගයීමයි.විශ්වකෝෂයක දක්වා ඇති තොරතුරු වල නිවැරදි බව අඩු වුවහොත් එමගින් විශ්වකෝෂ වලට ඇති මහජන විශ්වාසයද පලුදු වේ.විශ්වකෝෂයක ඇති තොරතුරු නැවුම් හා සම්පූර්ණ ඒවා ලෙස සැලකීමද මුලාවක් ය.විශාල තොරතුරු ප්‍රමාණයකින් විශ්වකෝෂ සැදුම්ලත් හෙයින් ඇතැම් විට නිවැරදිභාවයෙන් අඩු තොරතුරුද ඇතුලත් විය හැක.එමෙන්ම අඩු මිලකට ලාභ ලැබීමේ චේතනාවෙන් වෙළදපලට ඉදිරිපත් කරන ඇතැම් බාල විශ්වකෝෂ වල සදහන් විශ්ව දැනුම ගැන දෙවතාවක් සිතා බැලිය යුතුය. සමස්ථයක් වශයෙන් ගත් කල විශ්වකෝෂයක ඇති තොරතුරු වල ඉතා ඉහල නිවැරදිභාවයක් ඇත.

• නිදසුනක් ලෙස බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය සළකමු.පහත දැක්වෙන විස්තර මගින් බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂයේ නිවැරදි බව තහවුරු කර ගත හැක.

Author	As of 2008, 4,411 named contributors
Illustrator	Several; initial engravings byAndrew Bell
Country	United Kingdom (1768–1901) United States (1901–present)
Language	English
Subject	General
Genre	Reference encyclopaedia
Published	1st through 6th editions (1768–1826): private publishers such asAndrew Bell, Archibald Constable, and Colin Macfarquhar 7th through 9th editions (1827–1901): A & C Black 10th through 14th editions (1901–1973): American businesses, including Sears Roebuck and theBenton Foundation 15th edition: Benton Foundation and Encyclopædia Britannica, Inc.(as a separate entity, alongsideBritannica.com Inc.)
Publisher	Encyclopædia Britannica, Inc. Official site
Publication date	1768–2010 (printed version)
Media type	32 volumes, hardbound (15th edition, 2010); now only available digitally
Pages	32,640 (15th edition, 2010)
ISBN	1-59339-292-3
OCLC	71783328
Dewey Decimal	031
LC Class	AE5 .E363 2007
Text	Encyclopædia Britannica atWikisource

බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය සියලු අවස්ථාවල දී, සියලු තොරතුරුවිමසා බැලේ. එමෙන්ම බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂයෙහි අඩංගු තොරතුරුවෙනත් මූලාශ්‍ර වලින් පරීක්ෂා කළ හැකි වන පරිදි ද සකසා ඇත්තේපාඨකයාට නිවැරදිම තොරතුරු සපයා දීමටය.එමෙන්ම විවිධ පර්යේක්ෂණ කරමින් ,සැබෑ සංඛ්‍යා ලේඛන මත පදනම්ව වෙමින් බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය සකසා ඇත.විද්‍යාතමක පර්යේක්ෂණ ක්‍රම මගින් තහවුරු කළ හැකි ආකාරයකින් තොරතුරු පැහැදිලි ලෙස බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂය සකසා ඇත.එමෙන්ම බ්‍රිටැනිකා විශ්වකෝෂයේ උපුටා දක්වන තොරතුරු විශ්වාසී මාර්ග වලින් ලබා ගත් ඒවා වේ.

එසේම වෘත්තීය හා කාර්මික ක්ෂේත්‍රවල පාරිභාෂික වචන හා යෙදුම් භාවිතා කොට තිබෙන්නේ සංකල්පමය වශයෙන් පැවසීමට ව්‍යවහාර ලෙස වචන සොයා ගත නොහැකි විටකදී ය.සාමාන්‍ය උපයෝජකයාගේ විමර්ශනාත්මක තොරතුරු අවශ්‍යතා සපුරාලීමේ අරමුණ ඇති ව සකසා ඇති බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ අන්තර්ගත තොරතුරු බොහෝ විට නියත හා නිවැරදි ආකාරයට දක්වා තිබීම අගය කළ හැකියි.

Objectivity

Objectivity යන්න සිංහලෙන් හදුන්වනුයේ විෂය මූලිකත්වය නමින් වේ.විශ්වකෝෂයක ශීග්‍රයෙන් වර්දනය වන විෂයයන් පිලිබදව නවතම තොරතුරු ඇතුලත් කරයි.විශ්වකෝෂ ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 03 කට වෙන් කර හදුනා ගත හැකිය.(Kumara,1987,p.168-169)

1.සියලු විෂය ක්‍ෂෙත්‍රයන්ට අයත් තොරතුරු අඩංගු විශ්වකෝෂ

2.එක් විෂයකට හෝ විෂයයන් කිහිපයකට පමණක් තොරතුරු අඩංගු විශ්වකෝෂ

3.සංක්ෂිප්ත තොරතුරු අඩංගු කර සකස් කරන ලද සංක්ෂිප්ත විශ්වකෝෂ

මෙසේ සෑම විටම විශ්වකෝෂ විෂය මූලිකත්වයෙන් යුතුව  නිර්මාණය වේ.
නිදසුන් ලෙස බුදුදහම විෂයය කර ගනිම්න් බෞද්ධ විශ්වකෝෂය ද,සිංහල බස මුල් කර ගනිමින් සිංහල විශ්වකෝෂයද නර්ථනය මුල් කර ගනිමින් නර්ථන වාග් විශ්වකෝෂයද නිර්මාණය වී ඇත.

• නිදසුනක් ලෙස බ්‍රිටනිකා විශ්වකෝෂය සළකමු.

වාර්ෂකව පළකරන මෙම විශ්වකෝෂයට පසුගිය වර්ෂයේ වැදගත් සිදුවීම්, නව විෂයයන්, පෞද්ගලික තොරතුරු, ආදී වැදගත් සටහන් අන්තර්ගත වේ.එක ම විෂයයන් ගැන කිහිප තැනක නිදසුන් සදහන්ය.සිතියම් එකතුව මගින් ලෝකයේ සියලුම රටවල් ආවරණය කර තිබේ.මෙහිදී තොරතුරු වඩාත් පැහැදිලි කර ගැනීම සදහා කළුසුදු හා වර්ණ ජායාරූප භාවිතා කර ඇති බැවින් විශ්වකෝෂයේ මුද්‍රණය ඉතාමත් පැහැදිලිතාවයකින් යුක්ත වේ.

මෙහි විෂය අන්තර්ගතය සැළකීමේ දී සම්බන්ධ සියලු කරුණු අන්තර්ගත කිරීමට ප්‍රයන්ත දරා ඇති අතර අදාළ තොරතුරු ද ඒ අනුවම රැස්කර තිබේ.ඒ යටතේ ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය, චාරිත්‍රධර්ම, කලා ශිල්ප හා ආගම් හා  වැදගත් වන  පුද්ගලයින් හා ස්ථාන සම්බන්ධයෙන් කරුණු රාශ්‍රියක් ගොනු කිරීමට කටයුතු කර තිබේ. එමෙන්ම පාඨකයාට තේරුම් ගැනිමට හැකි භාෂාවක් ද යොදා ගෙන ඇත.

තවද ග්‍රන්ථයේ භෞතික ස්වරූපය ගැන බැලූ විට හොද තත්වයේ කඩදාසි භාවිතය හා කල් පවත්නා කවරයකින් සකසා තිබීම මෙහි අගය තීවුර කිරීමට බලපා ඇති සාධකයයි

Currency

Currency යනු වලංගු කාලයයි.විශ්වකෝෂයක ලෝකයේ සිදු වූ හා සිදු වන බොහෝ තොරතුරු අඩංගු වේ.

• නිදසුනක් ලෙස බ්‍රිටනිකා විශ්වකෝෂය සලකමු.

වර්ෂිකව පල කරන මෙම විශ්වකෝෂයට පසුගිය වර්ෂයේ වැදගත් සිදුවීම්,නව විෂයයන්,පුද්ගලික තොරතුරු ආදී වැදගත් සටහන් අන්තර්ගත වේ.24 වන කාණ්ඩයේ අනුක්‍රමනිකාවේ සියලුම විෂය,සැම ස්ථානයකම පුද්ගල නාම අකාරාදී ව පෙළගස්වා පිටු අංක සදහන් කිරීම තුළින් විශ්වකෝෂයට යොමු කිරීමක් සිදු කර තිබේ.එකම විෂයයන් ගැන කිහිප තැනක නිදසුන් සදහන්ය.සිතියම් එකතුව මගින් ලෝකයේ සියලුම රටවල් ආවරණය කිරීමට කටයුතු කර තිබේ.

මෙහිදී විශේෂ ලෙස සදහන් කල යුත්තේ බොහෝ විශ්වකෝෂ තුළ අඩංගු තොරතුරු සෑමදාටම වලංගු වේ.නමුත් අප ජීවත් වන්නේ වෙනස් වන ලෝකයකය.එම නිසා ගෙවෙන ගෙවෙන සෑම තප්පරයක්ම පාසා නැවුම් තොරතුරු සමාජයට එක් වේ.එමෙන්ම යල් පැන ගිය තොරතුරු සමාජයෙන් ඉවත් කළ යුතුය.මේ නිසා ඇතැම් විශ්වකෝෂ තුළ අඩංගු තොරතුරු යල් පැන ගිය තොරතුරු වේ.

Coverage

Coverage යනු ආවරණයයි.නිදසුනක් ලෙස බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂය සළකමු.

මෙය කාණ්ඩ 30 කින් සමන්විතය.ප්‍රධාන කොටස් 03 කට බෙදා ඇත.එක් කාණ්ඩයකින් සමන්විත පූර්වකෝෂය ලෙසද (Propaedia) 

කාණ්ඩ 10 කින් යුක්ත සූක්ෂමකෝෂය(Micropaedia) 

හා කාණ්ඩ 19 කින් සමන්විත මහාකෝෂයද(Macropaedia) 

වශයෙන් කාණ්ඩ 30 සම්පූර්ණ වේ.බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂය ප්‍රථම වරට ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත්තේ 1768 දී ස්කොට්ලන්තයේ මහත්වරුන්ගේ සංවිධානයක් විසිනි.(The New Encyclopedia Britannica,1989).මුලින්ම කාණ්ඩ 03 කින් සමන්විත කුඩා විශ්වකෝෂයක් වූ අතර 1973 දී පල වූ 14 වන සංස්කරණය වනවිට කාණ්ඩ 24 කින් හා 1974 දී 15 වන සංස්කරණය පළ කරන විට කාණ්ඩ 30 කින් සමන්විත විය.මෙම  විශ්වකෝෂයේ අන්තර්ගත තොරතුරු වල පාලනය සම්බන්ධයෙන් උපක්‍රම දෙකක් උපයෝගී කරගෙන ඇත.ඒ නිරන්තරයෙන්ම සිදුකරන සංශෝධනය හා වාර්ෂිකව කරන සංශෝධනයන්ය.මෙහි දී නිරන්තරයෙන්ම සිදු කරන සංශෝධන යටතේ වෙනස්කම්වලට ලක්වන විෂයයන් වෙනුවෙන් කාලීනව අලුත් කිරීමක් සිදු කරයි.

එමෙන්ම බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂය කොටස් 03 කින් යුක්ත වේ.

1.ආයෝජන කොටස

2.සංක්ෂිප්ත කොටස

3.විස්තරාත්මක කොටස

 එයින් බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ නියමුවා වශයෙන් කටයුතු කරන්නේ ආයොජන කොටසයි.මෙය සමස්ථ මානව දැනුමේ සංක්ෂිප්ත විස්තරයක්  ලෙස හදුන්වා දිය හැකිය.මේ ආකාරයෙන් සමස්ථ මානව දැනුම ප්‍රධාන තොටස් 10 කටත් ඒවා අනු කොටස් 42 ක් හා තවත් අනු කොටස් 189 කට වෙන්කොට දක්වා ඇති අතර ඒවායේ දීර්ඝ විස්තර වෙනුවෙන් විස්තරාත්මක කොටසට  යොමුකර තිබේ.උපයෝජකයාට තොරතුරු තරා පිවිසීමේ ශ්‍රීඝතාව සදහා පිටු අංකයට අමතරව පිටුවේ එම විස්තරය අඩංගු කෙටසක්ද දක්වා තිබීම හේතුවෙන් තොරතුරු ගවේෂණයට ද අපහසුවක් නොමැත.

බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ අන්තර්ගත විෂයයන් අකාරාදී අනුපිළිවෙලකට ගොනුකර ඇත්තේ සංක්ෂිප්ත කොටසයි.මෙම කොටසින් විශ්වකෝෂයේ අන්තර්ගත ඒ ඒ විෂයයන් පිළිබද වදන් 800 ක් පමණ ඉදිරිපත් කර තිබේ.වැඩිදුර විස්තර සදහා විස්තරාත්මක කොටස පරිහරණය සදහා යොමු කිරීමක් මේ තුළින් සිදු වේ.මෙයට කාණ්ඩ 10 ක් වෙන් කර ඇති අතර සාමාන්‍ය විමර්ශන වලට අවශ්‍ය තොරතුරු  සැපයීම මෙහි ඇති මුඛ්‍ය පරමාර්ථය වේ.මේ හේතුවෙන් සංඛ්‍යා ලේඛණ, චිත්‍ර සටහන් හා වක්‍ර ආදිය අන්තර්ගත වන්නේ මෙම කොටසේ බැවින් බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ මේ කොටසට විශේෂත්වයක් හිමි වේ. බ්‍රිතාන්‍ය විශ්වකෝෂයේ ප්‍රධානමතම කොටස වන මෙහි විස්තරාත්මක දිගු ලිපි හා සටහන් ඇතුළත් කර ඇත්තේ විස්තරාත්මක කොටස තුළයි.ඒ සදහා වෙළුම් 19 ක් වෙන්කර ඇත.මෙහි දීර්ඝ ලිපි 4500 ක් පමණ ඇතුළත් වන අතර ලිපියකට අඩංගු අවම වචන සංඛ්‍යාව 1000කට නොවැඩිය.ඉතා වැදගත් සිදුවීම් හා නව ප්‍රවණතා සම්බන්ධයෙන් සැකසූ ලිපි බොහෝමයක් නව සංස්කරණවල අන්තර්ගත හෙයින් එහි කාලීනභාවය රැක ගැනීමට ප්‍රයත්නයක් දරා තිබේ.නියෝජන කොටස තුළින් විෂයානු පිළිවෙල හා අකාරාදී අනුපිළිවෙල හේතුවෙන් උපයෝජකයන්ට අවශ්‍ය විස්තර ක්ෂණිකව සොයා ගැනීමට පහසුවක් ඇති වේ.මෙම කොටස සදහා අනුක්‍රමණිකාවක් නොමැති අතර එය මෙහිදී දැකිය හැකි සුවිශේෂී ලක්ෂණයකි.